Uyku Bozuklukları

Çocuklarda Uyku Bozuklukları

Kaliteli uyku yetişkinler ve çocuklar için önemlidir. Ancak çoğu zaman insanlar yeterince dinlenemez. Ebeveynler için, uykuyla mücadele eden bir çocuğun sadece büyüdüğünü mü yoksa bir uyku bozukluğu mu olduğunu bilmek zor olabilir.

Amerikan Psikiyatri Birliği, uyku-uyanıklık bozuklukları olarak da adlandırılan uyku bozukluklarını uyku kalitesi, zamanlaması ve süresi ile ilgili sorunlar olarak tanımlamaktadır. Bir uyku bozukluğu ile yaşamak sıkıntıya ve işlev görme yeteneğinin azalmasına yol açar.

Uyku bozuklukları birçok çocuğu etkilemektedir. 2014 yılında yapılan bir çalışmada, çocukların yüzde 50'sinin bir uyku bozukluğu yaşayacağını göstermiştir. Bu çalışmaya göre, yaygın uyku bozukluğu türleri şunlardır:

• Obstrüktif uyku apnesi (yüzde 1 ila 5)
• Uyurgezerlik (yüzde 17)
• Konfüzyonel uyarılmalar (13 yaşına kadar olan çocuklarda yüzde 17,3 ve 15 yaşından büyük ergenlerde yüzde 2,9 ila 4,2)
• Uyku terörü (yüzde 1 ila 6,5)
• Kabuslar (3 ila 5 yaşındaki çocuklarda yüzde 10 ila 50)
• Çocukluk çağının davranışsal uykusuzluğu (yüzde 10 ila 30)
• Gecikmiş uyku fazı bozukluğu (özellikle ergenlerde yüzde 7 ila 16)
• Huzursuz bacak sendromu (yüzde 2)

Bir çocuğun uyku bozukluğu tüm aileyi etkileyebilir. Ancak çocukların uykusunu iyileştirmeye yardımcı olmanın yolları vardır. Çocuğunuzda uyku bozukluğu varsa, bir çocuk psikiyatri uzmanı size yardımcı olabilir.

Çocuklarda Uyku Bozukluğu Belirtileri

Bazen çocukların yatmadan önce sakinleşmesi biraz zaman alabilir, ancak çocuğunuz çok fazla sorun yaşıyor gibi görünüyorsa, bu bir uyku bozukluğu olabilir.

Bu senaryoların her biri olası bir uyku bozukluğuna işaret edebilir:

• Çocuğunuz geceleri bile bir seferde en fazla 90 dakika uyuyorsa
• Çocuğunuz geceleri bacaklarının kaşındığından şikayet ediyorsa
• Çocuğunuz yüksek sesle horluyorsa

Birçok çocuk ara sıra geceleri huzursuzluk veya kötü uyku yaşar. Bu davranışlar birkaç gece boyunca devam ederse, altta yatan bir neden olduğuna işaret edebilir.

Yeterli uyku uyumayan çocuklar gündüz saatlerinde de

• Daha huysuz ve sinirli görünebilir.
• Daha hırçın bir şekilde hareket edebilirler.
• Okulda normal seviyelerinde performans gösterebilirler.

Çocuklar Yeterince Uyumadığında Ne Olur?

Uyku herkes için çok önemlidir ve çocuklar yeterince uyumadığında sağlıklarını etkileyebilir. Zamanla, uyku eksikliği çocuklarda aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi fiziksel, duygusal ve zihinsel değişikliğe neden olabilir:

• Gündüz uykusuz hissetme
• Ruh halindeki değişimler
• Duygu kontrolünde sorun yaşama
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Zayıf hafıza
• Zayıf problem çözme becerileri
• Genel sağlığın kötüleşmesi
• 
  

Küçük çocuklarda sinirlilik genellikle uyku eksikliğinin bir işaretidir. Gençlerde uyku yoksunluğu, depresif duyguların ve olumsuz düşüncelerin gizlenmesine neden olabilir.

Çocuklar Nasıl Uyur?

Birçok ebeveyn, çocukların ne kadar uykuya ihtiyacı olduğunu veya çocuğun yaşına bağlı olarak tipik uykunun neye benzediğini tam olarak bilmez. Bebeklerin uyku programları bebeklerin büyümesinde önemli rol oynamaktadır.

Çoğu bebek 3 aylıktan küçükken günde toplam 16 ila 17 saat uyur ve 3 ila 12 aylıkken gece boyunca uyumaya başlar. Ancak bu durum bebekten bebeğe arasında büyük farklılıklar gösterir.

0-3 Ay Arası Bebekler Nasıl Uyur?

Küçük çocuğunuz için uyku, büyüme ve gelişme için çok gereklidir. Ayrıca yemek yemek ve bakım verenlerle etkileşim kurmak da aynı şekilde gereklidir. Bu nedenle bebekler yemek yemek için uyanır, sizin yüzünüzü veya etraflarındaki aktiviteleri izlerler ve sonra tekrar uykuya dalarlar.

3-12 ay Arası Bebekler Nasıl Uyur?

6 aylık olduklarında, birçok bebek gece boyunca uyur ve gündüz saatlerinde de daha uzun süre uyanık kalmayı tercih ederler. Bebekler ilk doğum günlerine yaklaştıkça, gün içinde bir veya iki şekerleme yapmaya ve geceleri de daha istikrarlı bir uyku süresine sahip olmaya başlarlar.

12 Aydan Büyük Bebekler Nasıl Uyur?

Yeni yürümeye başlayan çocuklar genellikle her gün iki kısa şekerleme yerine bir uzun şekerleme yaparlar. Okul öncesi yıllara gelindiğinde, birçok çocuk gündüz uykularını tamamen bırakmaya başlar.

Çocuklarda Uyku Bozuklukları Neden Olur?

Gelişimin neredeyse her aşamasında, bir bebeğin değişen bedeni ve zihni, uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta sorun yaşamasına neden olabilir.

Bebeğiniz ayrılık kaygısı yaşayabilir ve gecenin ortasında kucaklanmak isteyebilir. Kelimeleri öğreniyor olabilir ve beşikte öğrendiği kelimeleri tekrar etmek uykusunu açabilir. Kollarını ve bacaklarını esnetme dürtüsü ile hareket ettirmek de uykusunu açabilir.

Diğer uyku bozuklukları, bebeğinizi sağlıklı bir şekilde uyuyamayacak kadar gergin bırakan özellikle heyecan verici veya yorucu bir günden kaynaklanabilir. Kafein içeren yiyecek ve içecekler çocuğunuzun uyumasını veya uykuda kalmasını zorlaştırabilir.

Yeni bir çevre veya rutinde yapılan önemli değişiklikler de uyku bozucu olabilir.

Diğer uyku bozuklukları şunlardan kaynaklanır:

• Hastalık
• Alerjiler
• Uyku apnesi
• Gece terörü
• Uyurgezerlik
• Huzursuz bacak sendromu (HBS)

Uyku Bozukluğu Belirtileri

Bebeğiniz 6 aylıkken bile gece uyanabilir ve siz onu kucaklamadan ya da sallamadan uykuya geri dönmeyi reddedebilir. Bu, çocuğunuzun muhtemelen geceleri kendi kendini yatıştırmayı öğrenemediği anlamına gelir.

Kendi kendini yatıştırma, çocuklar bir başkasına güvenmek yerine kendilerini sakinleştirmeyi öğrendiklerinde gerçekleşir. Bir çocuğa kendi kendini yatıştırmayı öğretmek, çocuğunuzdan "ağlamasını" istemekle aynı şey değildir.

Uyku Apnesi

Uyku apnesi korkutucudur çünkü çocuğunuz uyurken sıklıkla 10 saniye veya daha uzun sürelerle nefes almayı durdurur. Çoğu durumda, çocuğunuz bunun gerçekleştiğinin farkında değildir.

Ayrıca çocuğunuzun yüksek sesle horladığını, ağzı açık uyuduğunu ve gün içinde aşırı uykulu olduğunu fark edebilirsiniz. Çocuğunuzda böyle bir durum fark ederseniz, mümkün olan en kısa sürede bir sağlık uzmanına görünmelisiniz.

Uyku apnesi öğrenme ve davranış sorunlarına ve hatta kalp sorunlarına da yol açabilir. Çocuğunuzda bu belirtileri fark ederseniz mutlaka yardım istemelisiniz.

Huzursuz Bacak Sendromu

HBS'nin yetişkinlere özgü bir sorun olduğu düşünülüyordu ancak araştırmalar bazen çocuklukta başladığını göstermiştir.

Çocuğunuz "kıpır kıpır" olmaktan veya üzerinde bir böcek geziniyormuş hissinden şikayet edebilir ve biraz rahatlamak için yatakta sık sık pozisyon değiştirebilir. Bazı çocuklar aslında rahatsız olduklarını fark etmezler, ancak HBS'nin bir sonucu olarak kötü bir uyku deneyimi yaşarlar.

HBS için bir dizi tedavi vardır, ancak bunların çoğu çocuklarda iyi çalışılmamıştır. Yetişkinlerde bunlar hem vitamin takviyelerini hem de ilaçları içerir. Sizin için neyin doğru olduğuna doktorunuz karar vermelidir.

Gece Terörü

Gece terörü bir kabustan daha fazlasıdır ve ailedeki herkesi korkutabilir.

Çocuklarda yetişkinlerden daha yaygın olan gece terörü, kişinin uykudan aniden kalkmasına, yoğun bir şekilde korkmuş veya tedirgin görünmesine ve genellikle ağlamasına, bağırmasına ve bazen uyurgezer olmasına neden olur. Genellikle gerçekten uyanık değildirler ve çoğu çocuk yaşanan bu olayı hatırlamaz.

Gece terörü çoğu zaman REM dışı uyku sırasında, yani çocuk uykuya daldıktan yaklaşık 90 dakika sonra meydana gelir. Gece terörü için bir tedavi yoktur, ancak bir uyku programına sadık kalarak ve gece rahatsızlıklarını minimumda tutarak gerçekleşme olasılığını en aza indirmeye yardımcı olabilirsiniz.

Çocuğunuzun Uykusunu İyileştirmek İçin İpuçları

Ebeveynler ve bakıcılar, çocuklarının uyku kalitesini artırmak için aktif bir rol üstlenebilirler. Yeni bir yatak bulmak gibi basit düzeltmeler, çocuğunuzun gece boyunca rahat etmesini sağlayabilir.

Uzmanlar ayrıca çocuğun ihtiyaç duyduğu dinlenmeyi sağlamasına yardımcı olmak için çeşitli yollar önermektedir:

Gevşemesini sağlayın. Yatmadan önce ılık bir banyo yaptırmayı veya sessiz bir kitap okumayı deneyin. Bu süre zarfında yatak odasının ışıklarını loş tutun. Yatma zamanı geldiğinde odanın karanlık ve rahat bir sıcaklıkta olduğundan emin olun.

Bir rutin belirleyin. Her gece aynı adımları uygulamak çocuğunuzun uyku rutinine alışmasına yardımcı olur. Daha büyük çocuklar için, yatmadan önce kaç kitap okuyacaklarını sorun. Planı çocuğun odasına kelimelerle veya resimlerle asın, örneğin, "Diş fırçala, kitap oku, sarıl, ışıklar sönsün."

Birlikte geçirilen zamanı vurgulayın. Yatmadan önce, kucaklaşma zamanında olduğu gibi, çocuğunuzla konuşarak birkaç dakika geçirin. Onlara günlerini sorun ve sohbet etmeye çalışın. Bu tür bir aktivite çocukların daha az huzursuz hissetmesine yardımcı olabilir.

Elektronik cihazların fişini çekin. Yatak odasını elektronik cihazlardan arındırılmış bir bölge haline getirin. Uyku rutinini yeterince erken başlatın, böylece çocuk ışıklar sönmeden en az 1 saat önce ekranlardan uzakta kalmış olsun.

Çocuğunuzu gece kalktığı için azarlamak yerine, istediğiniz saatte kalkıp yattığı için bir ödül sistemi oluşturun.

Ne Zaman Bir Doktora Görünmelisiniz?

Bazen bir çocuğun sadece huzursuz mu olduğunu yoksa bir uyku bozukluğu mu yaşadığını anlamak zor olabilir.

Kötü bir uyku döneminden sonraki sabah çocuğunuzla konuşun. Çocuğunuz bir kabus gördüğünü hatırlıyorsa, görüntülerin gerçek olmadığını anlatmak için onunla konuşun.

Çocuğunuz uyurgezerlik veya gece terörü yaşadığını hatırlayamıyorsa, bu tıbbi müdahale gerektiren bir duruma işaret edebilir. Bu durumlar hakkında ya da sizin uykuyu iyileştirme girişimleriniz başarılı olmadığı zaman bir sağlık uzmanıyla konuşmalısınız.

Özellikle, doktorunuz veya bir pediatrik uyku uzmanı şunları yapabilir:

• Uykuyu iyileştirmek için evde uygulayabileceğiniz bir plan oluşturmanıza yardımcı olabilir
• Obstrüktif uyku apnesi gibi altta yatan tıbbi bir sorunu teşhis edebilir.
• Sizi alerji uzmanı ya da kulak, burun ve boğaz doktoru gibi başka bir uzmana sevk edebilir.

KAYNAK: healthline.com